Türkiye’de yerel yönetimlerin yapısını ve vatandaşların aldığı hizmetleri doğrudan etkileyecek önemli yasal düzenlemeler Meclis gündeminde. Belediye Kanunu başta olmak üzere bazı kanunlarda yapılması planlanan değişikliklerle, belediyelerin kurulması, kaldırılması, köye dönüştürülmesi ve komşu belediyelere katılması gibi konularda usul ve esaslar yeniden belirleniyor. İşte öne çıkan ve merak edilen o detaylar…
Belediye Kurmak İsteyen Yerler Ne Yapacak? 5 Bin Nüfus Şartı Ne Anlama Geliyor?
Bir yerleşim yerinin belediye statüsü kazanması için izlenecek yol ve gereken şartlar daha net çizgilerle belirleniyor. Anayasa Mahkemesi’nin önceki bazı iptal kararları ışığında şekillenen yeni düzenlemeye göre, bir yerde belediye kurulması için öncelikle ilgili valiliğin olumlu görüşü alınacak. Ardından hazırlanan dosya, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na gönderilerek nihai değerlendirme ve onay süreci işleyecek. Dikkat çeken önemli bir yenilik ise, özellikle yeni iskan ve yapılaşma sonucu yeni oluşturulan yerleşim alanlarıyla ilgili. Eğer bu tür yeni bir yerleşim yerinin nüfusu 5 bini bulur veya bu sayıyı aşarsa, o yerleşim yeri belediye statüsü kazanmak için resmi başvuru yapma hakkına sahip olacak. Yani, 5 bin nüfusa ulaşmak otomatik olarak belediye olunacağı anlamına gelmiyor; ancak bu büyüklüğe erişen yeni yerleşimler için belediye kurulmasının kapısı aralanmış ve süreç başlatma imkanı tanınmış oluyor.
Hangi Belediyeler Kapanacak veya Köye Dönüşecek? İşte O İki Kritik Durum!
Yeni düzenleme, bazı belediyelerin ve hatta köylerin tüzel kişiliklerinin sonlandırılması veya statülerinin değiştirilmesiyle ilgili iki önemli senaryo öngörüyor:
- Büyük Belediyeye Katılma: Eğer bir belediyenin veya köyün kendi yerleşik alanı, nüfusu 50 bin veya daha fazla olan daha büyük bir komşu belediyenin sınırına çok yaklaşmışsa (bu mesafe 5 kilometre veya daha az olarak belirlenmiş) ve aynı zamanda bölgenin genel imar düzeni, ulaşım ağları, su, kanalizasyon gibi temel altyapı hizmetlerinin bütünleşik ve daha verimli bir şekilde sunulması bu birleşmeyi zorunlu kılıyorsa, bu küçük belediyenin veya köyün tüzel kişiliği kaldırılarak büyük belediyeye katılması sağlanacak. Bu adımın, özellikle büyükşehirlerin etrafındaki plansız büyümeyi önlemek ve kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamak amacıyla atıldığı belirtiliyor. Böylece, katılan bölgeler daha kapsamlı ve koordineli planlama ile hizmetlerden faydalanabilecek.
- Nüfusu 2 Bin Altına Düşen Belediyelerin Köye Dönüştürülmesi: Mevcut belediyeler için de nüfus kritik bir faktör olmaya devam ediyor. Zamanla çeşitli nedenlerle nüfusu azalarak 2 bin kişinin altına düşen belediyeler, artık mevcut belediye statülerini koruyamayacak. Kanun teklifine göre, bu durumdaki belediyeler doğrudan köye dönüştürülecek. Bu da, bu yerleşim yerlerinin idari yapılarının, yönetim şekillerinin ve alacakları kamu hizmetlerinin köy statüsüne göre yeniden düzenlenmesi anlamına gelecek.
Bu kararların alınmasında, Anayasa Mahkemesi’nin daha önceki iptal kararlarındaki gerekçelerin dikkate alındığı ve sürecin kanuni bir güvenceye kavuşturulduğu vurgulanıyor.
Birleşme ve Kapanmalarda İmar Planları Nasıl Olacak?
Tüzel kişiliği kaldırılan veya başka bir belediyeye katılan belediye ve köylerdeki imar planlama süreçlerinde de kargaşayı önlemek amacıyla önemli bir düzenleme getiriliyor. Bu tür bir idari değişiklik (birleşme, katılma veya tüzel kişiliğin kaldırılması) resmi olarak gerçekleştiği tarihten itibaren, yapılacak ilk mahalli idare seçimlerine kadar olan sürede, etkilenen bu yerleşim yerlerinde yeni nazım ve uygulama imar planı yapılamayacak. Ancak, mevcut imar planlarında yapılması kaçınılmaz olan zorunlu değişiklikler ve her türlü imar uygulaması (ruhsat vb.) ise ancak ve ancak katıldıkları veya bağlandıkları belediyenin uygun görüşü ve onayı alınarak hayata geçirilebilecek.
