24 Ekim 2018 - 549 Okunma
Bir ayağı Gaziosmanpaşa Üniversitesi bir ayağı Yıldız Teknik Üniversitesinde yürütülen ve Osman Çakmak’ın proje yürütücülüğünü yaptığı “Bromlanmış Metoksi, Siyano ve Nitro/Amino Kinolin Türevlerinin Seçici-Etkin Sentezleri ve Biyolojik Aktivitelerinin İncelenmesi” başlıklı çalışma TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı tarafından yapılan değerlendirme sonucunda TÜBİTAK-Proje Performans Ödülü (PPÖ) kazandı. Bu ödül TÜBİTAK projelerini YÜKSEK BAŞARI (çok sayıda buluş ve ürün-çıktı) sahiplerine veriliyor.
Proje yürütücüsü Prof. Dr. Osman Çakmak, bu projenin kimyasal incelemeler kısmının Yıldız Teknik Üniversitesinde tamamlandığını; biyolojik çalışmaların ise Gaziosmanpaşa Üniversitesinde gerçekleştiğini belirtti. Osman Çakmak Proje Performans (PPÖ) ödüllerinin proje tamamlandıktan iki yıl sonra projeden hasıl olan ürünler değerlendirilerek verildiğini ifade etti. Projede Prof. Dr. Şaban Tekin ve Dr. Salih Ökten araştırmacı olarak yer aldı. Ayrıca projenin tamamlandığı 3 yıl içinde muhtelif zamanlarda 5 kadar bursiyer çalıştı.
Çakmak, projeye ilişkin yaptığı açıklamada şunları kaydetti:
“Proje aşamasında bir doktora tezi ve iki yüksek lisans tezi tamamlandı. 10 kadar uluslararası bilimsel yayın (SCI; SCI -expanded), çoğu uluslararası olmak üzere 20 kadar tebliğ-bildiri çıktı. Patent müracaatı oldu.
Sonuçlar çok bereketli oldu. Hala sonuçları değerlendirmeye devam ediyoruz. Başvuru yaptıktan sonra bile bugünlerde 4 yayın daha çıktı. Uluslararası bilim camiasında da yankısı büyük oldu. Yayınlarımıza bir çok atıf geldi.
Birçok ilaç ve biyoaktif maddenin çekirdek yapısı olan; doğal yapılarda çoğunlukla yer alan Kinolin türevleri (quinoline derivatives) için bilinenlerden farklı (kenetleme yerine ucuz ticari çekirdek yapı tetrahidrokinolin molekülünden yola çıkarak) kolay ve basit metotlar geliştirmiş olduk. Bu reaksiyonların genelleştirilebileceğini ispat ederek bir reaksiyon stratejisi ve metodu olarak ortaya koyduk.
Birçok ilaç vd biyoaktif moleküllerin yapısında KİNOLİN türevleri bulunur. Kinolin türevleri (fine chemicals) ticari olarak çok yaygın kullanıldığından sırf bu alana hitap eden özel ticari firmalar bile mevcut. Biz ilk defa üç farklı yoldan sistematik uygun-kolay-basit sentez stratejisi-metodu geliştirmiş olduk. Sonuçların bir kısmı sahasında en saygın ve prestijli bilimsel dergilerde yayınlandı. Çalışmalarımız, yeni çalışmalara kapı açıldı. Hala yeni yayınları ve sonuçları değerlendiriyoruz. Yeni proje başvurularımız oldu. 1003 çağrılı proje hazırlığımız var.
Sentezlenen moleküllerin çoğunluğu yüksek biyoaktivite (örneğin antikanserojen, antimikrobiyal) göstermektedir. Hem sentez yolunun korunması ve hem de ilaç adayı olarak ileriki projelerde değerlendirmek üzere aktivitesi yüksek moleküller için patent müracaatımız yapıldı. Süreç zaman aldığından inceleme sürüyor.
Prof. Dr. Osman Çakmak, mesleğinde (kimya- organik kimya) başarılı ve üretken bir bilim adamı. Bilimsel makaleleri sahanın dünyada en prestijli dergilerinde yayınlanıyor. Zorluklara rağmen, ülkemiz imkanları üniversite şartlarında 100 kadar uluslararası bilimsel eserin sahibi olmuştur. Bu eserlere 700 ü aşkın atıfta bulunulmuştur.”
Osman Çakmak, doktora eğitiminden (Atatürk Üniversitesi) sonra o ülkelerin bursları ile Almanya (Wurzburg Üni), İngiltere (Sweansea Uni) ve Amerikada (New York State Uni) araştırma çalışmalarında bulundu. Çeşitli bilim ödülleri var. Aynı zamanda ülkemizin önde gelen popüler bilim yazarlarındandır. Ağır bilimsel konuları toplumsal seviyeye indirmenin güzel örneklerini sunuyor. Üniversite-okul ve eğitim konularında çözüm sunan yazıları ile de dikkat çekiyor.