KELEBEKLERİN YOLCULUKLARI
Kelebekler baharın gelişiyle bizlere selam verir. Bizler de onları hayranlıkla izleriz. Her baharda sıcaklığın etkisiyle, doğa uyanır değişikliğe uğrar. İnsanlarda da hareketlilik, canlılık başlar.
Cumhuriyet meydanından Sivas yönüne doğru sakin adımlarla yürüyordum. Caddelerde insanlar suskun, bitkin görüntüleri davranışlarından belli oluyordu. Sanırım bahar yorgunluğumu yerel seçim yorgunluğumu bilinmiyordu. Seçim 1 Nisanda bitmiş halk işlerine güçlerine dönmüştü.
Takvim 12 Nisan 2019 Cuma’yı, saat 10.30'u gösteriyordu. Tokat’ı hiç bu kadar sakin ve sessiz görmemiştim. Yoksa ben mi yanlış görüyordum. Caddeden araçlar geçiyor, aralarından kelebekler uçuşuyordu. Birkaç derken ardı ve arkası kesilmeyen kelebeklerin yolculuklarıydı. İlk önceleri bahardır kelebekler, arılar, sinekler, böcekler uyanacak hareket edecektir, diye düşündüm. Yürüdükçe gözüm kelebeklerin yoğunluğuna ve sürekliliğine rastladım. Geri döndüğümde yine aynı yöne orantılı kelebekler yolculuk yapıyorlardı.
Tek yöne Güneyden, Kuzeye doğru uçuşan kelebekler soğuktan sıcağa kanat çırpıyordu. Her bir kelebeğin kendince acelesi vardı. Belirli bir hızla, belirli yöne kelebekler geçidi yapıyorlardı. Saatlerce merakla kelebeklerin geçişlerini seyrettim. Telefonla kelebeklerin resmini çekeyim dedim, ucan kelebekleri kareye alamadım.
Cumhuriyet meydanında Atatürk heykelinin kenarında simit satan esnafa; – Kelebekler uçuşuyor, bu kelebeklerin uçuşu ne zaman başladı. Simitçi ve yanında oturan arkadaşı da "biz de kelebeklerden konuşuyorduk. Bu kelebekler üç gündür uçuyor. Sanırım birkaç gün daha uçacağa benziyor. Simitçi, sen neden merak ediyorsun, elinde kâğıt kalem bir şeyler mi araştırıyorsun? Benim adım Süleyman Erkan kelebeklerin yolculuğunu gazeteye yazmak istiyorum. Peki, sizi tanıyabilir miyim? Simitçi; benim adım Duran Evcil, tanıştığımıza memnun oldum. Duran;- Bu kelebekler sabah saat 10.00'da uçmaya başlar, öğleden sonra iki, üç gibi azalarak kesilir. Akıl sır erecek gibi değil binlerce kelebek nereye gidiyor, nerede konaklıyorlar bilinmez. Güzel bir söyleşiden sonra vedalaşıp ayrıldık.
Kelebeklerin kanatlarında ki renkler turuncu, kahverengi, krem, siyah çizgili bazı yerleri beyaz benekli. Karşıdan bakıldığında hafif yeşili andıran renkleri de görmek mümkün. Tek uçan, İkişer, İkişer uçuşan, oynaşanlar, dans edenler ama binlerce kelebek göç yolundaydı. Yol kenarlarına bakınıp durdum. Araçlardan biri çarpıp ölen var mı? Yol boyunca hiçbir ölü kelebeğe rastlayamadım. Yorulup ağaç gövdesine, dallarına konan kelebeklere rastladım. Bir de erguvan, vişne, kiraz, armut, elma, erik ağaçlarının çiçeklerine konmuşlardı. Dikkatle seyredenler için ne dert, ne de keder kalıyordu. Tüm kelebekler aynı elbiseyi giymişlerdi. Aslında tabiatta binlerce renkte farklı kelebekler vardı. Bu kelebekler aynı cins aynı renk kelebeklerdi. Tokat meydanından geçen kelebekler, Tokat kalesine ve mahallelere dağılmıştı. Kelebekler her eve misafir olmuşlardı. Sakın ola ki kelebeklerle güveleri bir birine karıştırmamak gerekir. Bu sevimli hayvanları sevip, yakından tanımamak olur mu?
Kelebekler taş aralarında, yaprak altlarında, ağaç kovuklarında saklanarak uyurlar. Kelebekler uzun hortumlarıyla sıvı besinlerle beslenirler. Bir kelebeğe dokunduğunuzda kanatlarına zarar verirsiniz? Bir daha da asla uçamaz.
Kelebekler larva olarak yumurtadan çıkar. Bu larvalar tırtıla dönüşür. İlk çıktığında ağaç yapraklarıyla beslenir. Kendini baş aşağı bir yaprağın sapına asılan tırtıl, derisinin değişimi ile krisaliz denilen dayanıklı bir kabuk yaratır. Bu kabuğun içinde sıvılaşan canlı oluşacağı kelebeğe göre yeniden şekillenir. Olgunlaşan kelebekler kabuğunu kırar, dışarı çıkar. İlk dışarı çıktığında kabuğunu yiyerek beslenir. Kanatlar kan ile doluncaya kadar bekler. Sürekli kanatlarını çırparak uçuş alıştırmaları yapar.
Kelebeğin başının üstünde nesneleri hissetmek, koku almak için iki uzun antenleri var. Kelebek her yönü görebilirler. Dünyada yüz elli bin kelebek türü vardır. Kutupların dışında dünyanın her yerinde kelebeğe rastlanır.
Kelebeklerin kanatlarındaki renkler genellikle çiçeklerin renklerine benzer. Kelebeklerin ilginç özellikleri vardır. Ayaklarının altlarında tat alma duyuları vardır. Kelebekler çiçekten çiçeğe giderken ayaklarıyla çiçek tozu taşırlar. Kelebeklerin dilleri hortum şeklindedir. Filler gibi uzun olan hortumları sayesinde sıvı çiçek özleri ile beslenir. Hortumları boylarının Üç katıdır.
Kelebekler bir birinin kokusunu 11 km uzaklıktan alabilir. Kelebekler kendi vücutlarını ısıtamazlar. Kanatlarını açarak Güneş’in sıcaklığını vücutlarında toplar. On Beş derecenin altında kelebekler uçamaz. 22-28 derecede yaşamayı sever. Kelebeklerin kanatları güzel renklerden oluşur, simetriktir. Kelebeklerin İki kanatlarının olduğu bilinir. Kelebeklerin dört kanadı vardır. Dünyadaki kelebeklerin ömürleri altı haftadır. Bazı kelebeklerin ömürleri üç aydır. Sonbaharda bir kelebeğin yumurtası kışı geçirip bahara çıkartır.
Kelebeklerin on yedi bin tane gözleri vardır. Kelebekler her yönü görebilir. İnsanların göremediği renkleri kelebekler görür. Saklambaç oynuyormuş gibi kanatlarının rengine benzeyen çiçekleri bulup orada saklanır.
Antik dönemlerde insanlar öldükten sonra kelebeğe dönüşebileceğine inanılırmış. Bu nedenle ruhun sembolü iki tane kanatmış. Günümüzde kelebeklerin nesli tükenmeye başlamıştır. Kısa bir yaşamı olan bu güzel hayvanlara yaşama şansı verilmelidir. İlaçlamalarla, koleksiyonlarla yok ettiğimizi unutmamalıyız? Kelebekler bu dünyada özgürce ömürlerini sürdürsünler. Kelebeklerin yeni nesil türleriyle gelişsinler.
Kelebeklerin özgürlüğüyle yaşayın…
Süleyman Erkan 12-04-2019 Oğul Bey Mah. Tokat.
News
