Tokat’ta olur üzümün hası,
İçi bal kaynıyor dışı sarı.
İnsana verir enerji dağı.
Yaprağı dolma olur üzümün.
Dibi bellenir, dalı budanır,
Altın yaprak dalında sallanır.
On Yedilik kız gibi nazlanır.
Yaprağı dolma olur üzümün.
Güneşe bakar üzüm bağları,
Sele vermezde tutar toprağı.
Sevilmez mi has bağın güzeli.
Yaprağı dolma olur üzümün.
Çalışana bağ olurmuş dağlar,
Tokat’ın dört bir tarafı bağlar,
Bağ evlerinde çalınır sazlar.
Yaprağı dolma olur üzümün.
Yaprağı deste yaptık bağdan,
Hak ayırmaz bizi doğru yoldan,
Evin önünde ki serpe neden,
Yaprağı dolma olur üzümün.
Baharında yaprağı kopardık,
Sıcak suya haşlayıp, yatırdık.
Bata, Tokat ekmeği batırdık.
Yaprağı dolma olur üzümün.
Son güz geldi de bağlar bozuldu.
Süleyman’da halaya düzüldü,
Bir ağızdan söylenir türkü,
Yaprağı dolma olur üzümün.
Süleyman Erkan, 18-09-2019 Tokat.
Tokat Yaprağı; Bağ yaprağı ve asma yaprağından vurulan salamura vurulur, yıl boyunca yenilir. Sarmaların en kalitesini ve lezzetli hale dönüşme haline dolma denir. Bağ yaprağında C ve A vitamin deposudur. Yaprak salatalara doğranır, üzerine limon sıkılarak da yenilir. Bağ yaprağıyla baklalı dolma, küçük boy sarımlık etli dolma, yavan dolma, zeytinyağlı pirinçli dolma, nohutlu, mercimekli dolmalarda sarılır. Birde “ bat “ adında bir yiyeceği var ki sanki vitamin besin kaynağı deposudur. Batı yaparken bulgur ıslatılır, salçası, mercimeği, reyhan, maydanoz, ceviz, baharat, bol su ve mayalı Tokat somunu ile yenilir. Pazar ilçemizde;” bat mı yedinde güzelleştin?” Diye söylenir.
Bağ yaprağı ile dolma sarılır. Tencerenin tabanına etli kemik döşenir. Önceden sarılan dolmalar itine ile geometrik bir şekilde dizilir. Dolma pişene kadar yeterince su ilave edilir. Pişen dolmanın üzerine “soharaç” dökülür. “ Soharaç” tavaya yağın içine soğan ince, ince kıyılır, salça, baharat eklenir. Tenceredeki dolmanın üzerine eşit şekilde dökülür. Tencerenin tabanında ki etli kemik suyla kaynayıp dolmaların her birine ulaşır. Üzerine dökülen ”soharaç” ta üstten alta ulaşınca iki lezzet sevgilisi kucaklaşır. Tabaklara konularak yenilir. Yaprağa sarılırken yapılan iç malzemesine katılan değerli harcı piştiğinde damağınız ayrı bir zevk verir. Ne yalan söyleyeyim dolmanın salçalı, soğanlı kısmına bayılıyorum. Tokat kebabı kadar önemli olan dolmayı yiyenler, tadından geçemezler. Sadece dolma yemek için bile Tokat’a gezmeye gelinir.
Tokat’ın dolmadan başka şu yiyecekleri de meşhurdur; Tokat kebabı, cevizli Tokat pağacı, kuşburnu reçeli, Tokat keşkeği, Tokat çökeliklisi, cevizli Niksar böreği, Zile pekmezi, Tokat çemeni…
Evinize gelen misafirinize bat yapmak isterseniz, tarifi şu şekildedir. Malzemeleri; bir su bardağı ince bulgur, iki su bardağı yeşil mercimek. Bir çorba kaşığı domates salçası. Bir kaşık biber salçası. İki adet kabuğu soyulmamış çekirdekleri alınarak, küp şeklinde doğranmış domates, Bir çay bardağı iri dövülmüş ceviz. Dört dal ince doğranmış yeşil soğan. Altı dal ince doğranmış dereotu (sevenler için maydanoz da konulur) , Bir çorba kaşığı kuru reyhan veya Dört dal ince doğranmış taze reyhan, Bir çay kaşığı pul biber, karabiber, kimyon, tuz, salamura Tokat yaprağı 200 gram, batın malzemeleridir. Bu kadar besin kaynağının yanında mayalı Tokat ev somunu olmazsa olmazıdır.
Süleyman ERKAN 07-10-2019 Pazartesi. Bedestenlioğlu- Tokat.
Ne de güzel tarif etmişsiniz yöreyi.
Ne de güzel tarif etmişsiniz yöreyi.Tokat yöresi üzüm bağları